Transgraniczna ochrona przeciwpowodziowa Odra

Blick auf den Neubau des Oderdeiches am deutsch-polnischen Grenzfluss Oder nahe Neuzelle (Brandenburg) (Luftaufnahme mit einer Drohne).
© Patrick Pleul/DPA-Zentralbild
Blick auf den Neubau des Oderdeiches am deutsch-polnischen Grenzfluss Oder nahe Neuzelle (Brandenburg) (Luftaufnahme mit einer Drohne).
© Patrick Pleul/DPA-Zentralbild

Ochrona przeciwpowodziowa wzdłuż głównych rzek ma dla Brandenburgii decydujące znaczenie. Bezpośrednio po powodzi w 1997 roku państwo uruchomiło program "Bezpieczeństwo i przyszłość dla regionu Odry", który koncentrował się w szczególności na odbudowie wałów. Większość z tych obiektów pochodziła z czasów przed II wojną światową, a po walkach i powodzi na Odrze w 1947 roku część z nich została jedynie prowizorycznie naprawiona.

W ramach bezprecedensowego programu inwestycyjnego około 171 kilometrów wałów po brandenburskiej stronie Odry zostało systematycznie zmodernizowanych i tym samym dostosowanych do aktualnego stanu ogólnie uznanych zasad techniki (DIN 19712). Tymczasem zabezpieczenia przeciwpowodziowe wzdłuż Odry zostały zaprojektowane dla podwyższonego poziomu ochrony, statystycznie powtarzającej się powodzi co 200 lat. Ten podwyższony poziom ochrony jest przestrzegany nie tylko dlatego, że został wiążąco uzgodniony z Rzeczpospolitą Polską, ale także dlatego, że wzdłuż Odry znajdują się szczególnie wrażliwe regiony. Oderbruch, leżący poniżej poziomu wody w Odrze, odwadniany jest przez skomplikowany system rowów, jazów i przepompowni. W tym przypadku awaria zabezpieczeń przeciwpowodziowych zalałaby cały krajobraz, który jest domem dla kilkudziesięciu tysięcy ludzi i w 2022 roku został wyróżniony Znakiem Dziedzictwa Europejskiego.

Szczególną sytuację zagrożenia stwarzają powodzie lodowe na Odrze. Gdy temperatury są niskie, na Odrze tworzy się warstwa lodu. Jeśli ta warstwa pęknie, istnieje niebezpieczeństwo, że kry lodowe będą na siebie napierać, czasem piętrząc się na wysokość wielu metrów i w ten sposób utrudniając przepływ wody. Spiętrzenie może doprowadzić do powodzi. Dla zapobieżenia tym powodziom lodowym decydujące znaczenie ma wspólnie skoordynowane rozmieszczenie polskich i niemieckich lodołamaczy wzdłuż Odry granicznej. Dzieje się tak dlatego, że lodołamacze zapobiegają tworzeniu się niebezpiecznej warstwy lodu.

W obliczu coraz bardziej widocznych zmian klimatycznych należy na nowo ocenić ochronę przeciwpowodziową. Tylko w ten sposób można zapewnić długotrwałą ochronę przeciwpowodziową po obu stronach Odry i Nysy.

Współpraca polsko-niemiecka w przypadku powodzi opiera się na wieloletnich kontaktach zawodowych, które zostały nawiązane między administracjami i decydentami po obu stronach granicy podczas powodzi w 1997 i 2010 roku.

Ponadto stała transgraniczna współpraca techniczna w odniesieniu do rzek granicznych Odry i Nysy została zinstytucjonalizowana od lat 90-tych w ramach Polsko-Niemieckiej Komisji Wód Granicznych oraz Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem. Ponadto Ministerstwo Środowiska Brandenburgii jest zaangażowane w realizację polsko-niemieckiego porozumienia o drogach wodnych, które zostało podpisane przez krajowe ministerstwa transportu w 2015 roku, w odniesieniu do rzeki Odry.

Ochrona przeciwpowodziowa wzdłuż głównych rzek ma dla Brandenburgii decydujące znaczenie. Bezpośrednio po powodzi w 1997 roku państwo uruchomiło program "Bezpieczeństwo i przyszłość dla regionu Odry", który koncentrował się w szczególności na odbudowie wałów. Większość z tych obiektów pochodziła z czasów przed II wojną światową, a po walkach i powodzi na Odrze w 1947 roku część z nich została jedynie prowizorycznie naprawiona.

W ramach bezprecedensowego programu inwestycyjnego około 171 kilometrów wałów po brandenburskiej stronie Odry zostało systematycznie zmodernizowanych i tym samym dostosowanych do aktualnego stanu ogólnie uznanych zasad techniki (DIN 19712). Tymczasem zabezpieczenia przeciwpowodziowe wzdłuż Odry zostały zaprojektowane dla podwyższonego poziomu ochrony, statystycznie powtarzającej się powodzi co 200 lat. Ten podwyższony poziom ochrony jest przestrzegany nie tylko dlatego, że został wiążąco uzgodniony z Rzeczpospolitą Polską, ale także dlatego, że wzdłuż Odry znajdują się szczególnie wrażliwe regiony. Oderbruch, leżący poniżej poziomu wody w Odrze, odwadniany jest przez skomplikowany system rowów, jazów i przepompowni. W tym przypadku awaria zabezpieczeń przeciwpowodziowych zalałaby cały krajobraz, który jest domem dla kilkudziesięciu tysięcy ludzi i w 2022 roku został wyróżniony Znakiem Dziedzictwa Europejskiego.

Szczególną sytuację zagrożenia stwarzają powodzie lodowe na Odrze. Gdy temperatury są niskie, na Odrze tworzy się warstwa lodu. Jeśli ta warstwa pęknie, istnieje niebezpieczeństwo, że kry lodowe będą na siebie napierać, czasem piętrząc się na wysokość wielu metrów i w ten sposób utrudniając przepływ wody. Spiętrzenie może doprowadzić do powodzi. Dla zapobieżenia tym powodziom lodowym decydujące znaczenie ma wspólnie skoordynowane rozmieszczenie polskich i niemieckich lodołamaczy wzdłuż Odry granicznej. Dzieje się tak dlatego, że lodołamacze zapobiegają tworzeniu się niebezpiecznej warstwy lodu.

W obliczu coraz bardziej widocznych zmian klimatycznych należy na nowo ocenić ochronę przeciwpowodziową. Tylko w ten sposób można zapewnić długotrwałą ochronę przeciwpowodziową po obu stronach Odry i Nysy.

Współpraca polsko-niemiecka w przypadku powodzi opiera się na wieloletnich kontaktach zawodowych, które zostały nawiązane między administracjami i decydentami po obu stronach granicy podczas powodzi w 1997 i 2010 roku.

Ponadto stała transgraniczna współpraca techniczna w odniesieniu do rzek granicznych Odry i Nysy została zinstytucjonalizowana od lat 90-tych w ramach Polsko-Niemieckiej Komisji Wód Granicznych oraz Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem. Ponadto Ministerstwo Środowiska Brandenburgii jest zaangażowane w realizację polsko-niemieckiego porozumienia o drogach wodnych, które zostało podpisane przez krajowe ministerstwa transportu w 2015 roku, w odniesieniu do rzeki Odry.

Więcej informacji

Więcej informacji